Folk Songs - Song Number 9

Song No. 9

Lumabaylabay Nga Daw Aso

Lumabaylabay  nga dao aso,

aso pa lamang

ang tanan nga mga butang

sa calibutan,

ang mga matam-is ahay naga-pait man

Anay, nga sa guihapon ahay omalagui lamang 

English Translation

Passing By Like A Smoke

Passing by like a smoke

Just a smoke

All the things

in the world.

those which are sweet oh becomes bitter

Those until now oh just temporary. 

Folk Songs - Song Number 8

Song No. 8

U-hoy Alibangbang

U-hoy alibangbang con icao lumupad,

Dacpa sing maayo ang tanan tanan nga bulac,

Basi sa olihi con nanong madangat,

Pubre si tapulanga sa duta ahay natac-tac.

English Translation

Oh Butterfly

Oh Butterfly if you fly

Catch perfectly all the flowers.

Maybe later we never know what will happen,

Poor balsam rose in the ground it fell.

Folk Songs - Song Number 7

Song No. 7 - Lullaby

Ili-Ili Tulog Anay

Ili Ili, tulog anay

Wala diri imong Nanay

Kadto tienda bakal papay

Ili Ili tulog anay

English Translation

Rock-a-bye Baby Sleep First

Rock-a-bye Baby Sleep First

Your mother is not here

Went to the market to buy bread

Rock-a-bye Baby Sleep First

Folk Songs - Song Number 6

Song No. 6

Walay Angay Ang Camingaw

Walay angay ang camingaw

Ang magpuyo sing walay kalipay;

Pirme ang buot ginapungao

Gikan sa walay pahuway nga pagtuhaw

Pag-ino O dughan

Si sin-o ayhan ang sarang maawa

Nga makapahid sang naga-agay nga luha?

Cag si sin-o ayhan, san-o pa mapala

Ang manga kasakit gikan sa pagcagha.

Cag sin-o ayhan, san-o p mapala?  sa pagcag-ha.

O dughan co itunong na, itunong na ang mga pagcagha;

Cay daw wala sing maawa

Nga macagpahid sang naga-agay nga luha.

English Translation

Loneliness Without Compare

Loneliness without compare

To live without happiness:

Always intended to be sad

From its restless emergence

Calm down my heart

Whoever will care

Who will wipe the falling tears?

Who do you think will, when will it fade

The misery from sadness.

Who will, when will it vanish? from sadness.

Oh my heart calm down, stop all the loneliness:

Cos seems like no one have pity

To wipe the falling tears. 

Folk Songs - Song Number 5

Song No. 5

Ako Ining Kailo

Ako ining kailo nga nangin katulad subong isang pispis

Dili makalupad  kay ang pakpak linatum singkal sang kasakit.

Nalaya sa kagha, sa duta  mataktak ang kailong pispis

Kay ang kabangdanan sinilab sang gugma ang tagipusuon.

Kon ako humigda nga buot tumulog, tuyo ko limuton

Gugmang tinipigan sa sulod sang dughan dayon ko dapulayon.

Apang awat lamang kay dili manami

Bisan anhon ko ka bulong

Kon di ikaw lamang ang makapaumpaw sang kalipay nakon.

Gugmang walay patugsiling nga labing dalitan;

Ining makaluluoy, ang kailo ko nga dughan.

Sa lawod sang kagha nga imo ginpatumbayaan;

Ining makaluluoy buligi,

tabangi nga dili malugdang.

English Translation

I Am This Miserable

I am this miserable that became like a bird

Could not fly cos its wings is smeared with intense pain

Withered in grief, in the ground will fall the pity bird

Cos the reason was ignited by the love of the heart.

If I have to lie as to sleep, I intend to forget

Love that is cared for inside the heart instantly I fondle

However it is just interrupting or wasting time since it's not good

No matter how I cure

But you are the only one who can restore my happiness.

Love without consideration that is so venomous;

This pitiful, miserable heart of mine.

In the ocean of anguish that you abandon;

Help this miserable,

Rescue so it will not sink.

Folk Songs - Song Number 4

Song No. 4

Pispis Nga Bukaw*

Daw pispis nga bukaw ang kahalimbawa

sining kahimtangan nga tama ka-piot.

Si pispis nga maya

wala gid maawa.

Sining akon gugma nga nagpuloryakot.

Pananglit sa ulihi ako ang malugaw-an

Pagbuot sang langit ang pagadangatan.

Wala na'y mahimo magbatas na lamang;

Mamatay sa gugma, balibad sa gutom.

Kon di gid pagling-gon ini nga kapungaw,

Manugpanag-a ang akon kaangay;

Kon indi pagling-gon ini nga kapungaw

Daw manugpanag-a ang akon kaangay;

Naga-ubog sa tubig sa pagpangalampay.

Mamatay sang hinali sa dakung kauhaw.

*Another word for bukaw is murogmon





English Translation


Owl Bird


Like an owl bird is the example
This situation that is so oppressive.
Maya bird
No mercy
This love of mine is messed up.


If however later I will suffer or bereaved of 
It's the will of heaven that I am destined to.
There's nothing I can do but to bear;
Die in love, excuse in hunger.


If this loneliness will not be looked upon,
I will be like a water gatherer;
If this loneliness will be not be heard or looked upon;
I will be like a water gatherer;
Dipping in the water to find crabs.
Die all of a sudden due to thirst.

 

Folk Songs - Song Number 3

Song No. 3

Ang Gugma Sang Mga Tigulang

Ang gugma sang mga tigulang

Daw sa igi nga nagakamang

Nga bisan anhon sang tikwang

Makapyot gid sa kabataan.

Ay, Inday sang pagkabati ko

Pinakagunan ka sang balo

Ang linugaw sa baba ko

nahimo gid nga kalu-kalo.

Ang gugma sang pamatan-on

Daw sa bayo nga linugom,

Nga bisan anhon sang halong

Malubad kay malubaron.

Ang bug-os ko nga sinaysay

Talandaan sang dalaga

Agud dili manag-angay

sa langka langka.






English  Translation


The Love Of Elders


The love of the elders
Is like the edible mini snails that crawls
No matter how you push
Really sticks or attached to the youth.

Ay Inday as what I heard
You were afforded a *pamamanhikan by a widower
Gruel in my mouth 
Was turned into fried rice.

The love of the youth
Is like a dyed clothe.
That no matter how you care for it
It will fade because it is fading.

My whole statement
Are the signs / reminders of a lady
So that she will not be compared to
A crazy person. 

*pamamanhikan (or kagon, pangagon or pamalaye in Hiligaynon local term) is a formal and traditional way of asking a maiden's hand for marriage. 

Folk Songs - Song Number 2

The following folk song and notes arrangement is taken from the book Mga Ginto sa Iloilo (Golds of Iloilo) by Felicisima Torres Campos. Together with its original lyrics is its English translation below.


Song No. 2

Iloilo Ang Banwa Ko 

Iloilo ang banwa ko ginahingadlan

Matam-is nga pulong nga akon ginmat-an,

Dili ko ikaw bulagan, banwa kong nalulut-an.  

Ikaw ang ginkuhaan sang kalipayan.

Ilonggo ako nga tunay

Nga nagapuyo sa higad sang baybay

Manami magki-ay, ki-ay

Sa tagipusuon bug-os ang kalipay.

English Translation

Iloilo my hometown so named
Sweet words I used to live,
I won't forsake you, my beloved hometown.
You are the source of happiness.

I am a genuine Ilonggo
Living by the sea shore
Dancing gracefully, daintily
In my heart full of happiness.

Folk Songs - Song Number 1

The following folk song and notes arrangement is taken from the book Mga Ginto sa Iloilo (Golds of Iloilo) by Felicisima Torres Campos. Together with its original lyrics is its English translation below.


Song No. 1

Dutang Hamili

The local Hiligaynon version of the Philippine National Anthem is translated from the original Spanish version "Marcha Nacional Filipina" by Jose Palma. This translation in Hiligaynon was made possible by SUMAKWELAN Society - an organization of literary writers and journalists in Hiligaynon and Kinaray-a language in a meeting held at the now defunct Dainty Restaurant, Iloilo City on December 16, 1989. The meeting was presided by the former Sumakwelan National President Conrado J. Norada, former governor of Iloilo. 

Notes Arranged by: Professor George C. Canicula

Dutang Hamili

Dutang hamili

Mutya nga sidlanganon

gugmang ga-dabdab

Kami gapalangga

Duta sang gugma

duyan sang baganihan

Sa  manunulong

dili magpalupig

Sa tagumon mong langit

Harupoy dagat kag kabukiran

gasili nagasilak

Ang binalaybay sang kahilwayan

Sa imo nga hayahay

Nagasiga ang kadalag-an

Bituon mo kag adlaw

tubtub san-o di gid makulapan

Dutang maanyag sang kapawa

kag gugma matam-is

magpuyo sa sabak mo

Kahimayaan sang imo kaanakan

Manginmatay pagdampig sa imo.

Alimodian Folk Songs

Salve Rizal

Binalaybay ni Gregorio Alvior
Tulalay ni Paulino Altura

Salve Rizal dakung baganihan
Anak sang Pilipinas nga magulang
Yari kami nga imo kautoran
Magaunong sang imo ginpanginmatyan.


Dayawon ang bansag mo ngalan
Sa bug-os nga mga kataohan
Kag ang mahal mo nga binuhatan
Sa pagluwas sang imo kaliwatan.


Ang sinulat mo nga “Noli Me Tangere”
Upod sang bantog nga “El Filibusterismo”
Sa amon nga mata among nag-abre
Kag nagpabugtaw sang amon ihibalo
Sa katalum sang imo pluma
Sa pagpang-angpin sang derecho
Nagkatangtang ang mga kadena
Nga ginhigut sang mga utod nimo.


Sa paghiguma sang imong kaliwatan
Kag sang duta nga imo nataohan
Manggad, kabuhi, ginhalad mong tanan
Agud dili ka namon malimutan
Kon ang isa ka maluib nga bala
Ang nagwasdak sang mahal nga kabuhi mo
Ang imong utok nagpangguba
Sang sa fraile nga      repeat 3x

English Translation

Hail Rizal
Lyrics by Gregorio Alvior
Composed by Paulino Altura

Hail Rizal, our great hero
Son of the motherland Philippines
Here we are your children
Sympathizing with your cause to die for.


Exalt your recognized name
In the whole mankind
And your precious works
To save your countrymen


Your novel “Noli Me Tangere”
Together with your famed “El Filibusterismo”
Have opened our eyes
And awakened our knowledge
In the sharpness of your plume
To defend the upright
The chains were broken
Bonded by your brothers.


In loving your family
And your birthplace
Wealth, life, you offered it all
So we will never forget you
If one treacherous bullet
Shattered your precious life
Your brain have destroyed
The imperialistic friars. Repeat 3x.


Makig-away Kami Tungod Sa Imo
Binalaybay ni Esteban Amante Amparo
Tulalay ni Simon Alejado

Kami karon nagahinugyaw sa pagpadungog sa imo
Kay ikaw ang lalauman, banwa kong Alimodian;
Kabay pa sang Dios iwagan sa pagpangabuhi
‘Ning inanak ni Magtanong nga hangkilan


Busa karon kaming ‘gadayaw sinang imong kadungganan
Hayahay nimo ibayaw banwa kong Alimodian;
Makigbatuk sa mabangis ‘ning imong Kaanakan,
Magaunong sa imo Alimodianenses.


Makigsumpong tungud sa imo
Kon ang kadungganan tasakon
Sinang mahisa mong’ mga kaaway…


Gani karon ikaw ang bugal sang puod sang Iloilo,
Ang dungug nimo nga mahal sa manggad di igbaylo,
Ngalan mong’ labing matam-is sa dughan gin tahum,
Maunong gid sa imo Alimodianenses.


English Translation

We Will Fight Because of You
Lyrics by Esteban Amante Amparo
Composed by Simon Alejado

We are exalting in honoring you
Because we are relying on you, our town Alimodian
Hope that God will guide our living
These sons and daughters of Magtanong who were fierce


All of us are praising your honor
Your banner will be raised, our town Alimodian
We will fight with your ferocious children
Sympathizing with you Alimodianenses.


We will fight because of you
If your honor is desecrated
That of your envious enemy…


That’s why you are the pride of the whole Iloilo
Your precious honor in wealth cannot be exchanged,
Your sweet name in my heart is planted,
We will be by your side, people of Alimodian.

Ang Nailo sa Kalipay
ni Paulino Altura

Karon ang imo pagpahilayo
Ginbilin mo ako sa kalisud,
Alibangbang ako nga nagtalang
Nga sang kalipay nahawad-an;


Karon ang imo nga pagtaliwan,
O gugma nga labing pinili,
Sa kalisud ako binayaan
Kag di nahibal-an ang pagpauli.


Malawig nga tion
Ang pagpanumdom,
Sang handumanan
Nga nagligad;
Nagahibi ang tagipusuon
Tungod sa imo nga pagbulag…


Mapait kon hunahunaon
Yanang dagway nimo nga magayon
Nga nagbaylo sa masulub-on
Yadtong tion nga malipayon.


Tuman na nga pagpakalisud sa akon,
Kag imo bilini sing handumanan
Agud nga maglinong ining balatyagon.
Nga yari karon nga masinulub-on.


English Translation


The Widow of Happiness
by Paulino Altura

Now that you are leaving
You left me in grief,
I am a butterfly who’s lost
That of happiness deprived of;


Now that you passed away,
The love that is so chosen,
In grief you left me
And the return is uncertain.


For a long time
Thinking
of the memories
of the past
my heart is crying
because of your separation…


It is bitter to think of
Your image so beautiful
That replaces with sadness
Those times of happiness.
There is so much grief in me,
And you should left with memories
So that this feeling would be at peace
Now that it is so sad.

Yanang Yuhum Mo

Yanang yuhum mo,
sang ginsimba ko anay,
Amo ang nagpukaw,
Kayuyum sang himaya;
Kag sa dughan ko
Namukadkad ang gugmang panganay
Kag sa imo pagtaliwan
Ang gugma nalaya.


Ay, nga pagkadalitan,
Sinang imong yuhum,
Nga sa dughan ko,
Kagha nga dayon;
Langit nga magal-um,
gab-i nga madulom,
Mapintas nga dalit,
sang kamatayon.


English Translation


That Smile Of Yours

That smile of yours,
that I once worship,
Is the one that awakens
the bud of glory;
And in my heart
the elderly love is blossoming
And with your death,
the love withers.


Oh, so venomous,
that smile of yours,
That in my heart,
immediate tribulation;
The grey sky,
the dark night
The cruel poison
of death.


Ang Aton Kahapon
ni Esteban Amante Amparo

Ang aton kahapon, nadumduman mo bala?
Ikaw ginpalangga sining tagipusuon
Ahat mo ginlimot ang balaan naton nga gugma,
Bayaan ko ikaw wala ka gid sing basulon.


Ikaw gid ang may kasal-anan
Sinang imo karon nadangat,
Antusa ang mga kasakitan
Kay badlit sinang imong palad.
Kay badlit sinang imong palad.

Luha mo Linda patulo-a,
Dughan mo buk-a sa pagkagha,
Wala na ako sing paghigugma
Bisan malumos ka sa luha

English Translation

Our Yesterday
ni Esteban Amante Amparo

Our yesterday, do you remember?
You have been loved by this heart
You immediately forgot our sacred love,
I will leave you and there’s no one to blame.


It’s your fault
About what is happening to you now,
Bear the sufferings
Because it’s the markings of your palm,
Because it’s the markings of your palm.


Your tears Linda, let it fall,
Cut your heart in sufferings,
I don’t have any love
Even if you're drowned in tears.

Alimodian Folk Songs

Ang Mga Mangangani

Composed by Gregorio Alvior
Arranged by Paulino Altura

Kami ang mangangani ni Tiyo Doroy
Ang kahimtangan namon makaluluoy
Ang kahimtangan namon makaluluoy.


Kon wala ani kamo ang mangahoy
Kay ang ginikanan makalulooy,
Kay ang ginikanan makalulooy.


Makalulooy kami nga wala angay
Makalulooy kami nga wala angay.
Ang amon mga balhas nagatulolagay
Kon kami maglinas sang amon humay
Kon kami maglinas sang amon humay.


Ang amon paglakat amon padayunon
Pakadto kami sa amon alanyon,
Sa kay tiyo Doroy amon pangayuon
Nga iya dugangan ang parti namon.


Ang amon parti amon nga linason
Amon ibulad kag dayon kag dayon ibaywon
Pagkatapos amon nga tig-angon
Si Tatay si Nanay amon pakaunon.


English Translation


The Harvester


We are the harvester of Uncle Doroy
Our situation is hapless
Our situation is hapless


If we don’t have harvest, we will search for woods for fuel
Because our parents are hapless,
Because our parents are hapless.


We are hapless without compare
We are hapless without compare.


We keep shedding sweat
When we smash with our feet the grains we harvest
When we smash with our feet the grains we harvest


We should continue our journey
Towards the bounty we will harvest
To Uncle Doroy we shall ask
That he will increase our share


Our share we will smash with our feet
We will have it solar dry and smash it with a big wooden mortar and pestle
Then we will cook it
And we will feed father and mother.


O Kalipay


O kalipay, O kalipay
Sang kapalaran, sang kapalaran
O kalipay nga walay sanglitan;
Ang pagtiayon, ang pagtiayon
Pagaunongan, pagaunongan
Tubtob buhi kita sa kalibutan


Ginpanggas naton sa panumduman
Wagas nga binhi sang handumanan,
Ang ginangkon ko unta nga himaya
Tubtub buhi kita sa kalibutan


English Translation


Oh Happiness


Oh happiness, oh happiness
Of our fate, of our fate
Oh happiness without limit;
To trigger, to trigger
To sympathize, to sympathize
While we are living in the world


We are planting in the mind
Pure seeds of memory
The glory that I claim,
While we are living in the world


Adarna
by Esteban Amante Amparo


Sa busay nayon sa may bukid,
    nahandungan sing kagha
Ang kamingaw kag kasakit
    Nagpatagnak sining luha;
Ikaw gid ang gintun-an
     sining mga pag-antus,
Pagbalik na Inday sa akon,
     himaya sang dughan.

Adarna ko,
    sa diin ka nab ala?
Diin na ang himaya
    kag ginsaad nga gugma?
Nagahibi,
    luha gatulolagay;
Adarna ko,
   pagbalik na
Sa walay kalipay.


English Translation

Adarna


In the waterfalls in the mountain
    shadowed by tribulations
The loneliness and pain
    which caused the swelling of tears;
You are to blame
    for these sufferings
Please come back to me now, lady
    for the glory of my heart


My beautiful lady,
    where art thou?
Where is the glory
     and promised love?
Crying,
     tears keep swelling
My beautiful lady,
     please come back to me now
To an endless happiness.



Ikaw kag Ikaw Gid


1. O piniling kalipayan sang kabuhi,
Sa lawod sang kagha kag mga kasakit,
Ang akon pagpahilayo sa mga mahal mong piling,
May balon nga luha sang akon paghalin.


Kadadalman sang gab-i
Sang nahamuokan
Ikaw kag ikaw gid ang ginatawagan
Ikaw kag ikaw gid.


Ikaw ang panamgo, ikaw ang puluy-an
Sa mga kalisud sa sulod sang dughan
Ikaw kag ikaw gid.




2. Linimot mo na ayhan ang imong pagbakho,
Saksi nga malulot ang imo gintungo;
Talikdan mo na ayhan ang imo nga pagsuyo,
Matam-is nga halad sining nagabakho,


Dili mo ipagsamsam ang hilo nga mapait
Pagpatay sa kalipay timbang sang kasakit
Sa akon maawa ka,


Saligan malig-on sa akon pagbalik
Wala na kundi ikaw ang panginmatyan pilit
Ikaw kag ikaw gid


English Translation

You and You Really Are


1. The chosen happiness of life,
In the shores of sufferings and pain,
   My desertion to your loved ones,
   Is packed with tears of my leaving


Darkness of the night
When I awoke,
You and you really are being called,
You and you really are.


You are the dream, you are the shelter
Of the sufferings inside the heart,
You and you really are.


2. Have you forgotten your worries?
Beautifully witnessed by your vision
Will you forsake your courting?
Sweet offering of the anxious,


Never taste the bitter poison
Killing the happiness equals to suffering,
Have mercy on me,


Have a steadfast faith on my return
Nothing but you I will die for
You and you really are.


Bulak sang Pilipinas


Baslay nga labing dalitan
   nga sa dughan ko pumilas,
Pamatii’ng ambahanon,
   bulak sang Pilipinas;
Ihulog na ang kaluoy
   nga sa dughan mo tinipigan
Yari nagapanganduhoy
  kapihak sining dughan.


Palapit ka na handa ang mga luha,,
Ang putli ko nga gugma halus makatibalwas;
Laut sang kasingkasing
Binhi sang putli ko nga gugma;
Bulak sang Pilipinas,
Gugma kong nanalingsing.


English Translation


Flower of the Philippines


Thorns that is so poisonous
   that lacerated my heart,
Listen to the hymn,
   flower of the Philippines;
Dropped the mercy
   that you so carefully kept
here it is moaning,
   there other half of this heart.


Come and prepare your tears,
My pure love almost recover;
The depths of the heart
Seeds of my pure love;
flower of the Philippines,
My love that springs eternal.


Bulak sang Alimodian


   Ikaw ang ginhandum ko,
   Bulak sining kapatagan,
   Di malimtan nga tutu-o
   Ang gugma sang akon dughan;
   Kalipay ang ginhalad,
   Sa kasingkasing itanum
   Bulak ikaw nga maanyag,
   Bulak ikaw nga maanyag,
   Nga ginatipigan sining tagipusuon.


Maanyag nga tunay bulak sang Alimodian.
Kaugalingon mo ang kaamyon
Kabay pa nga di mo ako kalimtan,
Ikaw ang himaya sining tagipusuon.


English Translation


Flower of Alimodian


   You are the one that I dreamt of,
   Flower of this field,
  Will not be real forgotten
   The love in my heart;
   Happiness is offered,
   In my heart that shall be planted
  You are a flower that so beautiful,
  You are a flower that so beautiful,
  That is well kept by this heart.


Pretty you really are flower of Alimodian.
Yourself is beautiful
Hope that you will never forget me,
You are the glory of my heart.